Search This Blog

Friday, May 21, 2010

Lentebode: verandering binnen verandermanagement?

Er komt steeds meer beweging in het debat over leiderschap binnen organisaties. Een paar weken geleden mocht ik bij StudioE&W op RTL7 spreken over leiderschap door de seizoenen van de tijdgeest heen. Ieder seizoen kent zo zijn eigen iconisch type leider, betoogde ik daar, variërend van 'de grote dikke eik in het midden van de tuin' tot de 'verzorger' die vooral ruimte biedt en aandacht geeft aan jonge aanwas. Grote bedrijven als Rabobank en Daimler kijken al vooruit en proberen hun managers een meer 'dienende' leiderschapsstijl aan te leren.

De vraag is of werkelijke organisatieverandering van leiders moet komen, of dat hij zich onderin de organisatie 'openbaart'. Prof. Dr. Thijs Homan spreekt over 'foie gras management': iedere nieuwe leider probeert weer nieuwe veranderingen door de strot van de werknemers te persen. De nieuwe manager moet volgens hem kunnen meebewegen met de zwermen en bijbehorende 'betekeniswolken' die natuurlijk ontstaan binnen iedere organisatie: zijn voornaamste werkgebied is het managen van het toeval. Een goede leider is sterk verbonden met allerlei groepen binnen het bedrijf en schept de condities voor "ideeënsex", het proces waarbij verschillende groepen even uit hun eigen 'schaaltje' treden om kennis te maken met de verbazingwekkende variëteit aan gedachten-richtingen en oplossingen die vaak al aanwezig zijn binnen het eigen bedrijf. "De kunst van het nietsdoen (is heel hard werken)."

En gisteren sprak ik psychotherapeut Manfred van Doorn, die een geweldig boek over leiderschap heeft geschreven: "Het Wiel Opnieuw Uitvinden. Cycli en niveaus van leiderschap". Een erg mooi vormgegeven boek, dat vooral voorbeelden uit de filmwereld gebruikt om acht niveaus van bewustzijn en leiderschap te onderbouwen.
Alle nieuwe gedachten die ik de laatste tijd tegenkom wijzen in dezelfde richting: ons oude lineaire denken heeft zijn langste tijd gehad. Planmatig verandermanagement ('Hier is onze nieuwe missie en visie, kunt u ons vertellen hoe we de verandering tot in de haarvaten van onze organisatie kunnen laten verankeren en dus van A naar B komen') blijkt alleen maar averechts te werken: werknemers worden veranderingsresistent.

Over de juiste leiderschapsstijl kan nog veel gediscussieerd worden, maar dat hij een meer cyclisch, flexibel of 'dienend' karakter zal moeten krijgen, de komende periode, dat lijkt wel duidelijk. En dat belooft veel voor een nieuwe lente. Let er maar op, de komende jaren gaan nieuwe veranderingsgoeroes de nieuwe gospel verspreiden. Homan noemt het 'Stavolutionair': groeiprocessen voltrekken zich stadiumgewijs, met steeds kleine sprongetjes. Nu er weer een lente in de tijdgeest voor de deur staat, is de kans op een sprong voorwaarts zeer aanwezig. En ik draag graag mijn steentje bij.