tandarts en tijdgeest

Na een bezoekje aan mijn tandarts, die al jaren praktijk houdt in Vlaardingen (don't ask) een tussenstop gemaakt in Rotterdam om twee tentoonstellingen te bekijken. Boymans had 'Vreemde Dingen', een tentoonstelling over surrealisme. Viel me een beetje tegen, had begrepen dat er ook een link zou zijn naar tegenwoordig design. Surrealisme lijkt me overigens wel een 'lente'-ding in de Kniesmeijer-theorie. De stroming begon al in 1924, dus voor mijn onderzoeksperiode, maar de ongeveer 21-jaar die een cyclus duurt, klopt dan wel precies. De eerste lenteperiode die ik behandel begint in 1966, precies 42 jaar later. En de tweede in 1988, da's dan een correctie van een jaar. Doe ik niet moeilijk over. Bruggetje: in een galerie op de de Withlaan in Rotterdam hadden ze een erg leuke modern design tentoonstelling (erg leuke installaties van Studio van Lieshout, bijvoorbeeld en een soort gigantische bedelarmband met theepot en andere porseleinen artikelen aan een ketting eveneens van porcelein. Maar verrassend was een andere tentoonstelling over de relatie tussen kunst en pornografie, een etage erboven. De entree was wat vreemd, een vriendelijke mevrouw, die je aankijkt en vraagt of je weet wat er te zien zal zijn. Je voelt je meteen een vies mannetje. Die kunnen dan ook best aan hun trekken komen, met veel expliciet materiaal voor alle gezindten. Ik was iets meer bezig met de pornografie in films als Pretty Baby (uit 1978), waarin Brooke Shields een twaalfjarig hoertje speelt (ze was ook pas twaalf en had in 1975 als tienjarige al een serie naaktportretten voor Playboy laten maken, met toestemming van haar moeder). Dat is dan weer helemaal de zomerperiode (alles moet kunnen, vrijheid!) van de jaren zeventig. Deden ze dus niet moeilijk over toen (bruggetje!). Interessant is wel dat na het maken van Pretty Baby er wel kritiek kwam, toen wilden moeder en dochter de foto's ook uit de roulatie hebben. Ja, want in 1977 was de tijdgeest weer aan het kantelen geslagen en was de groeiende vrijheid wel voorbij. Tot aan de jaren negentig was pornografie minder salonfahig. Na een zomer komt ook nog een winter, voordat de vrijheid weer toeneemt. En net zoals in de jaren tachtig willen we porno nu ook weer even proberen te verbieden. Want ook nu zitten we in de winter.