and another productive day?

Some stuff on Dylan I wrote on my new Apple (not that easy: haven't worked on a mac for 10 years. And: you only get Word for a month on an Apple, after that you have to buy it, do I hate this kind of hidden cost!). But for now, something on Dylan who went through all timeframe cycli twice during his career, excelling in periods of 'bad opening'.
Long story, but for those interested, here comes. All references to the 4 timeframes are still not very clear, I reckon. Will write some stuff on the basics soon. After all this is a blog, you get what I do.

Bob Dylan is een interessant karakter binnen de veranderende tijdgeest. Eigenlijk leest zijn biografie als het verhaal van een man die zijn best doet zich precies tegengesteld te gedragen aan verwachtingen vanuit de tijdgeest. Zijn carriere staat bol van de conflicten die hij, soms over de rug van een plaat, met zijn publiek uitvecht. Dat begint al in de jaren zestig:
“toen werd hij achtereenvolgens verguisd omdat irrelevante liefdesliedjes schreef, omdat hij elektrisch versterkte muziek ging spelen, omdat hij geen revolutionair wilde zijn, omdat hij gezapige countrymuziek maakte, omdat hij zich tot de Heer bekeerde en ten slotte omdat hij er in het algemeen een puinhoop van maakte” (Sjoerd De Jong, in zijn biografie van Dylan).

Hoewel hij in zijn rebellie tegen de gevestigde orde met ‘The Times They Are A-Changing’ zo’n beetje de herkenningsmelodie schrijft van de veranderingen die halverwege de jaren zestig de maatschappij overspoelen, keert Dylan zich al snel af van de revolutionairen. De radio kan op dat moment geen genoeg krijgen van protestliedjes en zijn fans kijken reikhalzend uit naar nieuwe politieke statements. Maar Dylan komt met een langspeelplaat vol persoonlijke, simpele liefdesliedjes. Sterker nog, in het nummer ‘My Back Pages’ neemt hij cynisch afstand van zijn gemaakte statements: “I was so much older then, I’m younger than that now”.

Een idealistische rebel is Dylan niet echt. Uit zijn biografie komt eerder een egoïstische, cynische man naar voren die graag anderen voor schut zet. En ook zijn publiek er graag van langs geeft. Een mentale zigeuner ook, op zoek naar die dingen die hij niet kan vinden in de maatschappelijke constellatie, maar ook niet in zijn persoonlijke leven.
Wat zijn carriere interessant maakt voor mijn boek is het opvallende feit dat hij zijn relevantie twee keer terugverdient met platen die in een tijdgeest van informatieoverload en verwarring uitkwamen.

Blood On The Tracks komt in 1975 uit. Dylan heeft dan een tijdje les van een persoonlijke goeroe (ook al zo’n jaren 70 fenomeen), die hem leert ‘hoofd, geest en ogen’ te combineren, om zo ‘de tijd stil te zetten’. Typerende woorden binnen een tijdgeest die inderdaad vraagt om introspectieve bezinning, na alle veranderingen en dus informatieoverload tijdens de exploratiefase van eind jaren 60, begin jaren zeventig.
Sjoerd de Jong: ‘hij blijkt artistiek op een nieuw hoogtepunt van zijn kunnen. Songs als ‘Tangled Up In Blue’, ‘Simple Twist Of Fate’ en ‘Idiot Wind’ zijn complexe vertellingen waarin tijd en personages door elkaar lopen op een manier die de tijd moet stopzetten, zoals bij het kijken naar een schilderij. De songs zijn een schildering van verloederende persoonlijke relaties, woede, wrok en eenzaamheid’.

Blood On The Tracks is een icoon van de tijdgeest van verzadiging die tussen 1971 en 1977 heerst. De degeneratie van persoonlijke verhoudingen past in het beeld: wanneer iedereen exploratie nastreeft komt de vrijheid van de een al snel in botsing met de vrijheid van een ander. Ook de manier waarop de relatieperikelen van, pak ‘m beet, ABBA en Fleetwood Mac worden vertaald in muziek, spreken boekdelen. De jaren zeventig zijn de jaren waarin mensen zich ontworstelen aan groepsstructuren om hun eigen identiteit te zoeken, met alle twijfel en verwijderingsproblematiek van dien. Dylan is weer even helemaal relevant, na een aantal kwakkeljaren.

Onder invloed van de opkomende punkbeweging en de bijbehorende draaiende tijdgeest, maakt Dylan daarna Desire. De plaat wordt een betoverende ode genoemd aan zigeuners en outlaws en is daarmee een van de eerste uitingen van gevoelens van verzet, cynisme en opportunisme die tussen 1977 en 1983 de tijdgeest bepalen. Ook Desire doet het goed bij critici en publiek.
Maar verrassend snel na deze successen, al bij het grote afscheidsconcert in 1977 van The Band, jarenlang de begeleidingsband van Dylan, lijkt het of zijn tijd definitief voorbij is:
‘het fossiel Dylan krijgt bakken gif over zich heen’ schrijft De Jong. De pers bespot zijn nieuwe kapitale villa van kasteelformaat en Dylan wordt bijgezet in het muziekmuseum
als stem van een voorbije generatie.
Eind 1978 gaat Dylan ‘in den Here’, maakt een aantal lp’s met christelijk repertoire die in het opportunistische tijdperk weinig indruk maken en doet een dramatische bijdrage aan ‘We Are The World’ en ‘Live Aid’. In de sentimentele, door groepsvorming gekenmerkte tijdgeest van halverwege jaren 80, moet hij zich nogal misplaatst hebben gevoeld tussen alle elkaar zoenende en feliciterende megasterren.

Hij kan, kortom, niet mee met de draaiende tijdgeest.
Als een zigeuner trekt Dylan dan jarenlang over de wereld (in zijn eigen wereld) met zijn cynisch benaamde “Never Ending Worldtour”. Hij wordt niet meer echt serieus genomen. Maar in 1997 is het ineens weer raak bij pers en publiek, met Time Out Of Mind:

“een sterke en compromisloze cd met sobere en toch zeer Dylaneske teksten, waarin levensmoeheid, spijt en zwarte humor om voorrang vechten” (De Jong).

Jahoor, we zitten dan weer in een tijdperk van verzadiging en vertwijfeling. Een tijdgeest waar Dylan blijkbaar als geen ander een antenne voor heeft. Zijn teksten zijn ineens weer herkenbaar voor een breed publiek. Wie weet welke relevantie hij de komende decennia nog krijgt, als we voor de derde keer op hetzelfde punt in de tijdgeestcyclus aankomen. Ik wens hem sterkte toe met het overleven van de tussenliggende tijdgeesten. Nog even volhouden, Bob..