A small opening into the theory of closing

Have been working on some kind of introduction to the book. Heavy into the Theory of Opening and Closing again. Very interesting and fun to read. Here's a first draft. I'm sorry for all the readers outside of Holland (have noticed more foreign contacts than I can account for..).


Openen en Sluiten, de theorie.

Toen ik, ergens halverwege de jaren negentig, thuis kwam van een dag hard werken aan reclamestrategieen en zo rond acht uur ’s avonds met een magnetronmaaltijd voor de televisie neerzeeg, werd ik middenin een uitzending geworpen rondom Betty Paerl, die haar zelf ontworpen neukfiets demonstreerde. Ik vond het wel een interessant programma. Niet alleen is Betty een interessante persoonlijkheid die al vanaf de jaren zestig sexepatronen doorbreekt, ze nam bijvoorbeeld ook de cameraploeg mee naar een doe-het-zelf zaak om daar te vertellen over de verschillende ijzerwaren die een instrumentele rol kunnen spelen bij het bevredigen van jezelf of anderen. Op het laatst demonstreerde ze de fiets en meldde, als ik het me goed kan herinneren, dat ze door hard te trappen binnen de minuut een orgasme kon bereiken. Dat laatste werd overigens niet getoond.

Na afloop moest ik even nadenken wat ik nu precies vond van dit programma. Als ervaren trendwatcher en innovatiegerichte persoon, ben ik altijd geinteresseerd in vernieuwing en het verkennen van de maatschappelijke grenzen. Maar een neukfiets? Om acht uur? Hoever moet maatschappelijke vernieuwing gaan, welke kanalen zijn daarvoor geschikt en welke tijd kies je daarvoor? Mijn eigen twijfel zette me aan het denken, en ergens gedurende dat proces kwam ik uit bij de scriptie die ik als student Psychologie heb geschreven over de theorie van socioloog Orrin E. Klapp.

Achteraf bezien blijkt uitzending met Betty Paerl precies op een kruispunt in de cultuur plaatsgevonden te hebben. Na een aantal jaren van maatschappelijke groei, Paarse kabinetten, houseparties en taboedoorbrekende programma’s, ontstond er brede twijfel over de richting die onze cultuur insloeg. Alle individuele vrijheden die mensen zichzelf toedichtten (“ik heb recht op respect, weet je!”) begonnen steeds harder op elkaar te botsen. Logisch ook, als iedereen zijn eigen vrijheid steeds verder uitbreidt, dan kom je ergens in dat proces de vrijheidsgrens van een ander tegen. De vernieuwende energie die nog steeds volop aanwezig was, stuitte op toenemende tegendruk. Ergens begon een maatschappelijk gevoel te ontstaan dat niet alle innovatie goede vernieuwing betekent. Dat sommige informatie geen nieuwe mogelijkheden oplevert, alleen nieuwe verwarring. Twijfel en onzekerheid begonnen de media te infiltreren. En daarmee kwam een nieuwe tijdgeest, met zijn eigen dynamiek en bijbehorende iconen, tot wasdom.

Hoewel Orrin E. Klapp zijn theorie ergens halverwege de zeventiger jaren verwoordde, blijkt dat het heel goed mogelijk is om zijn denkbeelden toe te passen op de verschillende tijdgeesten die we na die tijd hebben doorleefd. Sterker nog, toen ik me verdiepte in de opeenvolgende perioden van maatschappelijk ‘open- en sluitgedrag’, kwam ik tot het inzicht dat zijn theorie een systeem vormt waarbinnen alle trends en ontwikkelingen een duidelijke plaats hebben. Een systeem waarmee niet alleen de cultuurveranderingen van de laatste 50 jaar betekenis krijgen, maar op basis waarvan ook duidelijke voorspellingen over de toekomst gedaan kunnen worden.

En dat geeft de burger moed. Ik geef al bijna 20 jaar trendpresentaties en heb dat altijd met veel plezier gedaan. Toch behield ik altijd een licht gevoel van onzekerheid: vaak kreeg ik het idee dat ik op een erg onderhoudende manier mijn toehoorders een sprookje aan het vertellen was. De kinderen zaten met de duim in de mond te luisteren om daarna tevreden in slaap te vallen. Trends zijn leuk om naar te luisteren, ieder jaar weer. Maar ze komen nu eenmaal ‘uit de lucht vallen’ en zijn daarmee te onzeker om een strategie op te bouwen. Op basis van de theorie kan ik nu aantonen dat trends een trefzekere plaats hebben in de loop der dingen. Volg de lijn van de geschiedenis en trek hem door. Ook het kijken in de kristallen bol van de toekomst wordt daarmee een vak dat gestuurd wordt door logica. Mijn presentaties hebben daarmee aan kracht gewonnen. Wel hebben er vast een aantal toehoorders van wakker gelegen.